Autor: Krzysztof Traczyk, wykładowca AWF Katowice
Metodyka wyjaśnia, jakie sposoby działania albo postępowania, czyli jakie metody należy uwzględnić, aby osiągnąć zamierzone cele. W metodyce nauczania kiteboardingu wyróżnia się metody: analityczną, syntetyczną, mieszaną, problemową, prób i błędów, prewencyjną oraz kontrastów. Nie zawsze korzystamy z nich wszystkich podczas szkolenia. Skupmy się na kilku najczęściej stosowanych.
1. Metoda całościowa (syntetyczna) polega na nauczaniu ruchu w pełnej formie jako całości, a więc z uwzględnieniem wszystkich elementów „od razu”. W kiteboardingu nauczamy tak najprostszych czynności wykonywanych na pierwszych etapach nauczania, takich jak zapinanie trapezu, rozkładanie linek, podpinanie latawca, zwijanie baru, pompowanie latawca itp. Zaletą metody syntetycznej jest możliwość natychmiastowego zastosowania opanowanej czynności.
2. Metoda nauczania częściami (analityczna) oparta jest na oddzielnym nauczaniu elementów logicznie wyodrębnionych z całości nauczanego ruchu. Dopiero po ich opanowaniu łączymy i porządkujemy poszczególne elementy ponownie w całość. W kiteboardingu większości umiejętności technicznych uczy się analitycznie (przez podział na części). Schemat takiego działania, choć ogólnie wygląda podobnie, wymaga indywidualnego dostosowania do każdego ucznia.
3. Metoda nauczania kombinowana (mieszana) polega na uwzględnieniu równoczesnego lub naprzemianstronnego stosowania metody całościowej i częściowej. Kolejność ich stosowania lub przewaga którejś w toku nauczania zależy od charakteru nauczanego ruchu i stopnia jego opanowania przez uczniów. Metoda jest elastyczna i oparta na obserwacji przez instruktora szkolenia i aktywnego współdziałania ucznia.
4. Metoda problemowa – to postawienie ucznia w sytuacji wymagającej rozwiązania problemu. Instruktor jest kreatorem problemu, który powinien zostać tak przedstawiony, aby uczeń (kursant) znalazł pożądane rozwiązanie. Przykład: po nauczeniu kursanta pływania bodydragami pod wiatr polecamy mu dostać się do deski, która znajduje się kilka metrów za jego plecami, przy założeniu, że wszystko dzieje się na głębokiej wodzie. Ze względów bezpieczeństwa, zanim kursant podejmie czynności zmierzające do wykonania zadania (rozwiązania problemu), powinien je przedyskutować z instruktorem.
6. Metoda prewencyjna – ma zapobiegać powstaniu błędów już podczas pierwszych prób, a polega na stworzeniu takich warunków i korzystaniu z takich środków metodycznych, które ustrzegą ucznia przed popełnieniem typowych błędów. Ze względów bezpieczeństwa w kiteboardingu prewencja zawęża się nawet do informacji słownej lub pokazania, jakich ruchów lub działań uczeń powinien się wystrzegać.
Są różne drogi dochodzenia do celu. Problemem jest to, aby instruktor wraz uczniem znaleźli tą najwłaściwszą!
117
W kiteboardingu informacje decydujące o koordynacji pochodzą głównie od zmysłów: wzroku, słuchu, dotyku oraz równowagi. Aby osiągnąć zamierzone cele, instruktor powinien kierować się określonymi zasadami postępowania, które są kanonami strategii dydaktycznej. Należą do nich:
1. Zasada świadomości i aktywności
Kursant, który rozumie cel ćwiczeń i ich praktyczne zastosowanie, uczy się szybciej i chętniej. Instruktor powinien skłonić ucznia do aktywnego uczestniczenia w zajęciach. Aktywizacja i uświadamianie uczących się to podstawowe warunki efektywności szkolenia.
2. Zasada poglądowości
Wywołanie wyobrażeń ruchowych i wzbudzanie chęci ich naśladowania. Kiteboarding nie jest tak powszechną formą aktywności jak np. bieg czy rzut, dlatego w nauczaniu tej dyscypliny szczególnie duże znaczenie ma właściwy wzorzec ruchowy w wykonaniu instruktora. Jest często najważniejszym środkiem budowania wyobrażenia ruchowego.
3. Zasada systematyczności (systemowości)
W tym wypadku chodzi o uporządkowane wprowadzenie nowych ćwiczeń i elementów – w odpowiednim czasie i przechodząc od łatwiejszych do bardziej złożonych. W kiteboardingu systematyczność odnosi się głównie do treści nauczania ruchu i oznacza ich planowy i logicznie uporządkowany dobór.
4. Zasada dostępności/stopniowania trudności
Treści ćwiczenia muszą być dostosowane do poziomu rozwoju motorycznego i wydolności ucznia oraz jego płci i wieku. Nauczamy, zaczynając od łatwego, przez trudniejsze, do trudnego.
5. Zasada trwałości
Utrwalanie wyników nauczania za pomocą cyklicznego powtarzania – zdobyte nawyki ruchowe muszą być wyćwiczone w stopniu pozwalającym na ich samodzielne poprawne wykonywanie. Nauczanie wiąże się zawsze z koniecznością utrwalania zdobytych już umiejętności. Najskuteczniejszym sposobem jest powtarzanie danej czynności.
6. Zasada indywidualizacji nauczania
W organizacji zajęć kiteboardingowych należy uwzględnić indywidualne uwarunkowania fizyczne każdego ucznia, tj. wiek, płeć, budowę fizyczną, sprawność motoryczną, kondycję, umiejętności techniczne oraz cechy osobowości, tj. temperament, motywację, koncentrację w odniesieniu do warunków pogodowych (siła wiatru, kierunek wiatru itp.) na spocie. Konieczny jest też dobór odpowiedniego sprzętu, który zapewni bezpieczne prowadzenie zajęć, oraz dobór odpowiednich ćwiczeń dostosowanych do poziomu ucznia.
7. Zasada zdrowotności
Stosowane ćwiczenia nie mogą być zagrożeniem dla kursantów, a efektem uczestnictwa w zajęciach kiteboardingu powinna być poprawa stanu zdrowia i przygotowanie do aktywnego wypoczynku.
Zasady to określone prawidłowości, według których należy realizować szkolenia. Stosowanie się do nich zwiększa szanse osiągnięcia sukcesu dydaktycznego i odwrotnie – ich nieprzestrzeganie te szanse znacząco zmniejsza.
